گنبد طلای امام رضا(ع) درخشنده‌ترین جلوە حرم مطهر
تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۸۲۷۲۱
ایسنا/خراسان رضوی گنبد حرم امام رضا(ع) مهمترین و معروفترین نماد این مجموعه است. نمای طلای این گنبد را شاه طهماسب اول صفوی ساخت و ۲ تن از جانشینان وی، شاه عباس اول و شاه سلیمان آن را تعمیر و کتیبه‌هایی به آن اضافه کردند. علاوه بر آن، این نما دو بار دیگر در سال ۱۲۹۰ و ۱۳۵۹ تعمیر و مرمت شد.
گنبد طلا درخشنده‌ترین و مشهورترین جلوە حرم مطهر است که از دوردست پیداست و همواره محل توجه زائران و بازدیدکنندگان بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این گنبد نماد شکوه، عظمت و مکنت بارگاه رضوی محسوب می‌شده و چون تصور اغلب عموم این بوده که نمای گنبد از خشت‌های تمام طلا پوشیده شده، در نظرها شکوهی دوچندان داشته است. طلاکاری، تعمیر و نگهداری این گنبد از کارهای مهمی است که همواره از سوی دست‌اندرکاران هر دوره، به آن توجه خاصی شده و دو مورد آن نیز در کتیبه‌های بیرون گنبد منعکس شده است.
در حال حاضر بقعە مطهر حضرت به عنوان هستە اصلی حرم مطهر، یک گنبدخانە رفیع است. بنایی چهارطاقی که بر فراز آن یک گنبد ۲ پوستە گسسته، با ساقه بلند قرار دارد. ارتفاع از کف حرم تا انتهای پوشش درونی ۱۸.۸ متر و از کف حرم تا انتهای پوشش بیرونی ۳۱ متر است. دور گنبد در سطح خارج ۴۲ متر و ارتفاع از اول طلاکاری تا نوک گنبد ۱۶.۵متر است.
متن کتیبە دور گنبد را شاید برای اولین بار، اعتمادالسلطنه در سال ۱۳۰۰ قمری در مطلع‌الشمس نقل کرده اما خوانش وی با اندکی افتادگی همراه بوده و متأسفانه، با توجه به اهمیت مطلع‌الشمس در میان منابع تاریخ حرم مطهر، این افتادگی به تمامی آثار بعدی، مانند کتاب‌های تاریخ آستان قدس راه یافته است. اعتماد السلطنه کتیبه‌های ترنج‌ها را نیز با چند اختلاف و افتادگی جزئی نقل کرده که مانند کتیبە دور گنبد، این خطاها به آثار بعدی منتقل شده است.
کتاب‌های تاریخی دورە صفوی به طلاکاری گنبد اشاره دارند که این اشارات بسیار مفید اما دربارە توپ‌بندی روس‌ها، دربارە تخریب گنبد مطالب نسبتا مفصلی در منابع مرتبط وجود دارد، اما درباره تعمیرات آن، اشارات محدود است. دربارە آخرین طلاکاری در دورە معاصر نیز گزارش بسیار مختصری در یکی -دوکتاب چاپ روابط عمومی آستان قدس به چشم می‌خورد. اگرچه از حدود سال ۱۰۰۰ قمری و اوایل دورە شاه عباس اول به بعد، شماری از مکاتبات اداری و اسناد حرم مطهر، در مرکز اسناد کتابخانە آستان قدس وجود دارد، اما متأسفانه این اسناد کامل نیست و دربارە موضوع طلاکاری و تعمیرات دورە شاه عباس و توپ‌بندی، چیزی در آنها یافت نمی‌شود.
طلاکاری گنبد مطهر رضوی که در میانە سدە دهم هجری قمری، توسط شاه طهماسب اول صفوی انجام شد، شاید اولین پوشش تمام فلزی، آن هم از نوع طلا، در گنبدهای اسلامی باشد. با توجه به گرفتاری‌های طهماسب و ناامنی‌های مشهد، این اتفاق باید بعد از ۹۴۲ قمری رخ داده باشد. نیم سده بعد، عباس اول صفوی این نما را بازسازی و کتیبه‌ای به آن اضافه کرد.
ماجرای روکش کردن گنبد توسط طهماسب اول و تعمیر آن توسط عباس اول از جهاتی به هم شبیه هستند. بنابراین هر دو اتفاق با اشغال مشهد توسط ازبکان و باز پس‌گیری آن ارتباط دارد و در هر دو مورد، نذر شاه عامل انجام کار و به عنوان یک عمل معنوی بزرگ بیان شده است. همچنین دو کتیبە دور گنبد و ترنج‌ها که به فاصلە ۷۰ سال از یکدیگر اجرا شد، مشابهت زیادی دارند.
هر دو کتیبه مربوط به تعمیرات و اعلام عام آن است. در هر دو کتیبه نام زرگران و کاتبان آمده که زرگران و کاتبان آمده که زرگران هر دو دوره، فراش حرم هم بوده‌اند. طلاکاری گنبد احتمالا در انتخاب نمای طلاکاری برای گلدسته‌ها و ایوان جنوبی صحن انقلاب توسط نادرشاه مؤثر بوده است. نوع خط، تکنیک اجرا و رنگ زمینه و حاشیه در هر دو کتیبە گنبد یکسان است؛ همچنین رنگ لاجوردی زمینه و نقش اسلیمی و رنگ سبز نوار حاشیه، در همە کتیبه‌های طلای بعدی در دورە افشاریه و قاجاریه، دیده می‌شود.
کتیبە نستعلیق ایوان شرقی دارالسیاده، کتیبه‌های نستعلیق اسپر و ثلث ایوان طلای نادری و کتیبه‌های نستعلیق ایوان طلای ناصری را می‌توان قدرت جلوە بصری و نمای طلا و کتیبە سرتاسری را در آثار طلاکاری دوره‌های بعد به وضوح مشاهده کرد. آخرین تعمیر نمای گنبد یک روند زمان‌بر و پیچیده از مرمت و بازسازی بود که تجربیات تازه‌ای را به همراه داشت. تجربیاتی که اعتماد به نفس لازم برای تعمیرات و طلاکاری‌های جدید در فضاهای حرم مطهر را فراهم کرد و کیفیت و پایداری کار طلاکاری در حرم مطهر را ارتقا داد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: حرم مطهر رضوي معماری حرم مشهد گنبد حرم مطهر رضوی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها استانی سیاسی استانی علمی و آموزشی اخبار اجتماعی خوزستان زنجان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری استانی شهرستانها حرم مطهر دور گنبد عباس اول
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۸۲۷۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقاط فلج‌کننده گنبد آهنین برای موشکباران بعدی روشن شد
سامانه‌های ضد‌موشکی «آرو۲» و «آرو۳» رژیم‌صهیونیستی به طور مشترک با امریکا توسعه یافته‌اند. «آرو۲» از کلاهک‌های انفجاری برای نابودی موشک‌های بالستیک ورودی در فاز نهایی حرکت آنها در جو فوقانی استفاده می‌کند و دارای برد ۹۰کیلومتری و حداکثر ارتفاع ۵۱کیلومتری است. «آرو۲» را می‌توان ارتقایی از سامانه پدافندضد هوایی و ضد‌موشکی پاتریوت امریکا دانست که اسرائیل زمانی در این نقش از آن استفاده می‌کرد. سامانه ضد‌موشکی «آرو۳» از فناوری برخورد جنبشی برای رهگیری موشک‌های بالستیک ورودی در فضا، قبل از ورود مجدد آنها به جو در مسیر رسیدن به اهداف استفاده می‌کند.
پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون در موضع‌گیری رسانه‌ای به توانمندی نظامی ایران در پاسخ نظامی علیه اسرائیل اذعان کرده است: اقدامی که ایران علیه اسرائیل انجام داد یک حمله بی‌سابقه و گسترده از داخل خاک ایران بود. نیروی هوافضای سپاه شامگاه شنبه و بامداد یک‌شنبه ۲۵ و ۲۶ فروردین عملیات تنبیهی «وعده‌صادق» را با رمز «یا رسول‌الله (ص)» اجرا کرد و با دهها موشک و پهپاد، اهدافی را در داخل سرزمین‌های اشغالی با موفقیت مورد اصابت قرار داد.
این عملیات در راستای انتقام از تل‌آویو در حمله موشکی به کنسولگری ایران در سوریه و شهادت هفت تن از مستشاران و افسران نظامی تهران در دمشق انجام شد. به گفته ارتش رژیم‌صهیونیستی، در مجموع حدود ۱۷۰پهپاد، بیش از ۳۰موشک کروز و بیش از ۱۲۰موشک بالستیک از سوی ایران به سوی فلسطین‌اشغالی شلیک شد. سردار حاجی‌زاده، فرمانده هوا فضای سپاه با اشاره به اینکه با تسلیحات حداقلی به مصاف صهیونیست‌ها رفتیم، تصریح کرد: در این مرحله از موشک‌های خرمشهر، سجیل، شهید حاج قاسم، خیبرشکن ۲ و هایپرسونیک فتاح استفاده نکردیم.
حمله ایران به رژیم‌صهیونیستی باعث خشم زیاد امریکایی‌ها شد و شبکه۱۴ تلویزیون رژیم‌صهیونیستی در این باره گفت: «باید اذعان کرد بازدارندگی ایالات‌متحده امریکا در نتیجه حمله اخیر ایران علیه اسرائیل ضربه مهلکی خورد.» همچنین رسانه‌های رژیم‌صهیونیستی اعلام کردند ایران تابوی چنددهه‌ای عدم‌حمله از خاک ایران به فلسطین‌اشغالی را شکست. دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اهداف ایران از عملیات وعده‌صادق می‌گوید: «اگر اصابت موشک‌ها و پهپاد‌ها به اهداف تعیین‌شده کوچک‌ترین اهمیتی برای ایران می‌داشت، نباید ۷۲ساعت قبل، تصمیم به عملیات نظامی را به کشور‌ها اطلاع می‌داد. هدف ایران نظامی نبود، سیاسی بود؛ نمایش اراده و شهامت برای حمله مستقیم و آشکار به قلمرو اسرائیل.»
کمک‌های گسترده
نکته مهم در زمینه عملیات تنبیهی وعده‌صادق کمک‌های گسترده امریکا، انگلیس و فرانسه در کنار برخی کشور‌های منطقه به رژیم‌صهیونیستی برای مقابله با پهپاد‌ها و موشک‌های کروز و بالستیک ایرانی است. یک منبع امریکایی اذعان کرد: ۱۰ کشور به اسرائیل برای رهگیری پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی کمک کردند. در واقع ایران در جریان این عملیات علیه رژیم‌صهیونیستی با ناتو و اسرائیل و متحدان منطقه‌ای آنها مقابله کرد. امریکا به عنوان مهمترین عضو ناتو از همه تجهیزات پدافند هوایی و ضد‌موشکی خود برای کمک به رهگیری و انهدام پهپاد‌ها و موشک‌های پرتاب‌شده از سوی ایران استفاده کرد. از جمله تجهیزات مهم در این زمینه رادار‌های تجسسی AN/TPY- ۲ است که یک سامانه راداری زمین‌پایه است که در کشور‌های قطر، ترکیه و نیز در فلسطین‌اشغالی مستقرشده و کار ویژه آن کشف موشک‌های بالستیک و هشدار درباره پرتاب آنها به سامانه‌های ضد‌موشکی برای رهگیری آنهاست. رادار AN/TPY- ۲ یک رادار آرایه فازی باند ایکس است که از ۷۲ماژول فرستنده و گیرنده با بیش از ۲۵هزار آرایه برخوردار است و می‌تواند در فاصله هزارکیلومتری انواع اهداف هوایی را شناسایی کند. این رادار که اصلی‌ترین حساسه سامانه پدافندی تاد امریکایی است، بزرگترین رادار جهان است که قابلیت جابه جایی اجزای آن وجود دارد.
به رغم کمک‌های گسترده امریکا و متحدان غربی و برخی کشور‌های منطقه به رژیم‌صهیونیستی برای رهگیری پهپاد‌ها و موشک‌های کروز و بالستیک در کنار استفاده کامل این رژیم از همه امکانات پدافند هوایی و ضد‌موشکی خود، در عمل شمار قابل توجهی از موشک‌های ایرانی به اهداف خود در فلسطین‌اشغالی برخورد کردند. اسکات ریتر، تحلیلگر نظامی مشهور امریکایی در رابطه با شکست پیشرفته‌ترین رادار جهان در برابر موشک‌های ایران با اشاره به اینکه ایالات‌متحده یک رادار پیشرفته AN/TPY- ۲ مستقر در صحرای نقب دارد، تصریح کرد: بهترین سامانه دفاع موشکی جهان نتوانست از سایت‌هایی که وظیفه حفاظت از آنها را در برابر حملات موشک‌های ایران بر عهده داشتند، محافظت کند.
ساختار سامانه‌های پدافند موشکی رژیم‌صهیونیستی
طبق اعلام سازمان دفاع موشکی اسرائیل (IMDO)، گنبدآهنین پایین‌ترین لایه دفاع موشکی اسرائیل است. حداقل ۱۰سامانه گنبدآهنین در فلسطین‌اشغالی وجود دارد که هر کدام به راداری مجهز شده است که راکت‌ها را تشخیص می‌دهد و سپس از یک سیستم فرماندهی و کنترل استفاده و به سرعت محاسبه می‌کند که آیا یک پرتابه ورودی تهدیدی ایجاد یا احتمالاً به منطقه‌ای غیرمسکونی برخورد می‌کند. اگر موشک تهدیدی ایجاد کند، گنبدآهنین موشک‌هایی را از زمین شلیک می‌کند تا آن را در هوا نابود کند. سطح بعدی در هرم دفاع موشکی رژیم‌صهیونیستی، طبق اعلام IMDO سامانه «فلاخن داوود» است که برای حفاظت در برابر تهدیدات کوتاه‌برد و میان‌برد موشکی است. «فلاخن داوود» یک پروژه مشترک بین شرکت «سامانه دفاع پیشرفته رافائل» اسرائیل و شرکت امریکایی «ریتیون»، از موشک‌های رهگیر «استونر» و «اسکای‌سپتور» برای نابودی اهداف تا فاصله ۳۰۰کیلومتری استفاده می‌کند. در رده بعدی، سامانه‌های ضد‌موشکی «آرو۲» و «آرو۳» رژیم‌صهیونیستی قرار دارند که به طور مشترک با امریکا توسعه یافته‌اند. «آرو۲» از کلاهک‌های انفجاری برای نابودی موشک‌های بالستیک ورودی در فاز نهایی حرکت آنها در جو فوقانی استفاده می‌کند و دارای برد ۹۰کیلومتری و حداکثر ارتفاع ۵۱کیلومتری است. «آرو۲» را می‌توان ارتقایی از سامانه پدافندضد هوایی و ضد‌موشکی پاتریوت امریکا دانست که اسرائیل زمانی در این نقش از آن استفاده می‌کرد. سامانه ضد‌موشکی «آرو۳» از فناوری برخورد جنبشی برای رهگیری موشک‌های بالستیک ورودی در فضا، قبل از ورود مجدد آنها به جو در مسیر رسیدن به اهداف استفاده می‌کند. رژیم‌صهیونیستی همچنین دارای هواپیما‌های جنگنده نسل پنجمی اف ۳۵ای است که در جریان عملیات وعده‌صادق از آنها برای سرنگونی پهپاد‌ها و موشک‌های کروز استفاده کرد.
خسارات رژیم‌صهیونیستی
با وجود ادعای نابودی ۹۹ درصد از پهپاد‌ها و موشک‌های کروز و بالستیک شلیک‌شده ایران از سوی رژیم‌صهیونیستی و متحدان آن، اما واقعیت جز این است. روزنامه صهیونیستی معاریو در گزارشی درباره خسارات حمله موشکی ایران نوشت: از تجزیه و تحلیل ویدئویی به نظر می‌رسد حداقل چهار موشک به پایگاه نواتیم اصابت کرده است. بر اساس تحلیل‌ها، همچنین احتمالاً پنج موشک به پایگاه رامون اصابت کرده است، در مورد رآکتور اتمی در دیمونا، با توجه به تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، به نظر می‌رسد حداقل یک موشک به یکی از ساختمان‌های رآکتور اتمی و دو موشک به اطراف پایگاه اصابت کرده است. همچنین بر اساس تصاویر، یک پهپاد به پایگاه حرمون اصابت کرده است. به نظر می‌رسد میزان رهگیری موشک‌ها حدود ۸۴ درصد است، نه آنطور که سخنگوی نیرو‌های رژیم اسرائیل دیوانه‌وار مطرح می‌کند.
نتایج عملیات برای ایران
عملیات وعده‌صادق نتایج چشمگیر نظامی را برای ایران به همراه داشته است. نفوذ موشک‌های ایرانی و اصابت آنها به اهداف، خود نشان‌دهنده وجود ضعف‌های جدی در سامانه‌های پدافند موشکی رژیم‌صهیونیستی است که در حملات احتمالی بعدی ایران می‌تواند از این نقاط ضعف برای واردآوردن خسارات جدی به رژیم‌صهیونیستی استفاده کند. در واقع سامانه‌های پدافند ضد‌موشکی چندلایه اسرائیل نشان داده است قادر به دفاع از فلسطین‌اشغالی در برابر رگبار‌های راکتی و موشکی محدود (مثلاً راکت‌های پرتاب‌شده از غزه یا جنبش حزب‌الله) و حجم کمی از پهپاد‌ها و موشک‌هاست، اما به طور بالقوه می‌تواند در صورت یک حمله بزرگ پهپادی یا حملات گسترده موشکی اشباع و فلج شود. اذعان سخنگوی پنتاگون به توانمندی نظامی ایران در پاسخ به رژیم‌صهیونیستی و انجام‌دادن حمله‌ای گسترده و بی‌سابقه از داخل خاک ایران به فلسطین‌اشغالی با وجود اطلاع قبلی متحدان منطقه‌ای امریکا از این حمله ۷۲ ساعت قبل از آغاز آن که طبیعتاً به اطلاع واشینگتن هم رسیده است، نشان می‌دهد ایران قادر است با وجود همه آمادگی‌های نظامی اسرائیل، امریکا و متحدان منطقه‌ای و اروپایی آن ضربات کوبنده‌ای را به دشمن صهیونیستی وارد کند.
اسکات ریتر، تحلیلگر نظامی معتقد است: آنچه ایران در حمله شنبه و یک‌شنبه به اهداف رژیم‌صهیونیستی در اراضی اشغالی انجام داد، احیای قدرت بازدارندگی این کشور بود. او عملیات تنبیهی «وعده‌صادق» را بسیار موفقیت‌آمیز ارزیابی کرد و با اشاره به تثبیت قدرت بازدارندگی ایران اظهار کرد: «می‌توان گفت که این عملیات نه‌تن‌ها برای ایران، بلکه برای تمام جهان بسیار موفقیت‌آمیز بوده است، زیرا بازدارندگی ایران اکنون واقعیتی است که می‌تواند امریکا و اسرائیل را کنترل کند.» به نظر می‌رسد با اجرای عملیات تنبیهی وعده‌صادق از سوی ایران، رژیم‌صهیونیستی شاهد فروپاشی کامل بنیان‌های دکترین دفاعی- امنیتی چندین دهه‌ای خود شد که مبتنی بر سه اصل بازدارندگی استراتژیک، هشدار استراتژیک و غلبه قاطع بود.
منبع: روزنامه جوان
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»